Bir Elif Burcu Özkan Şaheseri: Halı Altı Monologları
İnsanı, İnsana, İnsanla şiiriyle başlıyor kitabımız. Hemen hepimiz insanız, içinde bulunduğumuz insanlara karşı çabalıyoruz ve çoğumuz insanla yapıyoruz bunu; bu sebeple başlık pek yabancı değil bize. Değil olmasına ama bunu okuyan bizden, yazan Elif Burcu Özkan’dan yüzlerce yıl önce; başka birinin daha aklına gelmiş: William Shakespeare. Shakespeare diyor ki: “Tiyatro, insanı, insana, insanla, insanca anlatma sanatıdır.” Bunu, sayfanın sonunda bir yıldızla belirtiyor Sayın Özkan. Hem üçüncü şiir kitabının getirdiği (ve üçüncü şiir kitabını meydana getiren) yetkinliğe hem de akademisyen kimliğinin etik hassasiyetine bağlıyorum bunu. Bilirsiniz intihal, Türkiye gibi bilimin topal aksak ilerlediği ülkelerde akademinin zaman zaman başvurduğu hilelerdendir ve Latin Dili ve Edebiyatı Bilim Dalında doktora yapmış öğretim görevlisi şairimizin buna hassasiyet göstermemesi beklenemez.
Bununla birlikte şiir o kadar güzel ki, şiiri anlatmak yerine yıldızladığım son bendini sizinle paylaşmakla yetineceğim. Tüm şiiri paylaşmak etik olmaz ve kendimden yorum katmam, sizin yorumlama özgürlüğünüze saygısızlık olur:
Anlatmalı insanı, insana, insanla
Bedeni uyutup sabahlamalı dikiz aynalı ruhta
Açık pencerelerden solumalı kışı,
Aynı balçıktan bakmalı temiz suya
Göz göze tutuşmalı önce,
Aynı parmaklıklar ardında
Sonra dönsün etrafında kıvrak dünya
(Sayfa XIII -burayı ben ekliyorum: 13-)
Kitapta sayfa numaralarının Romen rakamlarından oluşması, acaba şairimizin seçimi mi; diye düşünüyordum (akademik uzmanlığına referansla) ama Plüton’un yayımladığı diğer eserlere de bakma fikri geldi aklıma ve yayınevinin yaygın kullanımı olduğunu fark ettim. Yine de şairimizin de seçimi buymuş ve sanki sadece ona özgünmüş gibi kitabın bütünlüğüne uyum sağlamış. Derken bahsetmeden geçemeyeceğim bir başka şiir de yine Latince göndermeler içeren Vivat in Pace. Katolik ve Protestan mezar taşlarına yazılan “Requiescat in pace!” yani “Huzur içinde yatsın!” dileğini şairimiz “Huzur içinde yaşasın!” olarak değiştirmiş. Ve şiirini sonlandırırken, yine Katolik Kilisesi’nin dualarının sonunda “in nomine Christi” yani “Mesih’in adıyla” deyişini, “in nomine veritatis” yani “Gerçeğin adıyla!” olarak güncelleyerek karşımıza şu ender bakışı getirmiş: “in nomine veritatis, vivat in pace!”, “Gerçeğin adıyla, huzur içinde yaşasın!”
Kitabımızda ödüllü bir şiirin yanında (Beni Düşlerimden Doğru Anne, Kaygusuz Abdal 12. Öykü ve Şiir Yarışması Şiir-Jüri Özel Ödülü, Mart 2022.) 5. ve 6. Uluslararası Feministanbul Kadın Şiiri Festivali Antolojisinde kendine yer bulmuş iki şiir bulunuyor (Sessiz Kırmızı, Ekim 2021; Kadını Kim Vurdu, Ekim 2022).
Bu yazıyı yazma motivasyonuma gelirsek, dallı budaklı çok nedenli olsa da bardağı taşıran son damla, kitabın son sayfaları oldu. Şimdiye dek onlarca şiir kitabı okuyup yüzlercesine dokundum ama hiçbirinde “İçimdekiler” bölümüne rastlamadım. Kuru bir “İçindekiler” yerine tek harfle bunu “İçimdekiler”e evirmiş Elif Burcu Özkan. Kitabın dilinden kitabın içindekiler mi; Elif Burcu Hanım’ın kalbinin, zihninin veya kalemindeki mürekkebin içindekiler mi yoksa bunu okuyanların (kendilerinden parçalar bularak kitapta keşfettikleri) içindekiler mi… Karar sizin. Son zamanlarda okuduğum en yetkin ve hoş şiir kitaplarından biri ve dilerim ki Sayın Özkan şiir yazmaya, manzum veya mensur çeviriler yapmaya ve yaşamaya devam etsin; gerçeğin adıyla, huzurla yaşasın!
Yazımı, birkaç yerinden yıldızladığım bir başka şiirle, Bir Akşamüstü ile noktalamak istiyorum. Ve yine bir akşamüstü bu yazıya, kitabı edinene kadar, okuru yani seni yani sizi davet ediyorum. Kitabı edinene kadar çünkü bazı ayrılıklar bazı kavuşmalar için gereklidir ve o kavuşmaların yanında diğer ayrılığın lafı bile olmaz:
Bana birik, dök sağanaklarını bin hecede
İçimde sıkışan kuşlar gazi, kuşlar sürgün
Bir akşamüstü uğra yine
Sessizlikte daha sık yoklar hüzün
(Sayfa LXIX -69-)
Halı Altı Monologları, Elif Burcu Özkan, 2023, Plüton Yayın, 90 s.
Mert Bayram
