Yok saymak, ötekileştirmek için en az iki kişi olmak gerekiyor. “Sosyal bir canlı olan” insan için de sorunlar iki kişinin bir araya gelmesiyle başlıyor. Ingeborg Bachmann’ın dediği gibi “Faşizm iki kişi arasında başlar.” Bu tür sorunların başlangıcı söylenceye bakarsak ilk insanlar Âdem’le Havva’yla başlar, Kabil ve Habil’den bu yana da sürmektedir. Kabil ve Habil, Âdem’le…
Bu yazı dolayısıyla “var olma”, “yok olma” ve “yok sayılma” konuları üzerinde düşünürken yıllar öncesine uzandı belleğim. Çağrışımlar ve imgeler birbiri ardınca dizildi zihnimde. Fizik-kimya derslerinde bize ilk öğretilen konuyu anımsadım; “Maddenin Sakımı ya da Lavoisier Kanunu” adlı bilimsel yasayı. Buna göre “evrendeki hiçbir madde yoktan var edilemez ve var olan madde yok edilemez; ancak…
Ottan çok daha kötü kokar çürüyen zambak. –Shakespeare Dikey eksenin ufku yoktur. Bakışın mülk edindiği güç istenci, korku ve hınçla çalışan bir makinedir piramidal evren. Gölgesiz, akışsız ve neşesizdir; sırıtır, histerik ve obezdir salya sümük duyguları. Akla kıyısı, inanca mesafesi, sevgiye takati yoktur güç ilişkilerinin ağına yakalanmış bireyciklerin. Var olmayan şeyler vardır; varlığı bilinişiyle…
Yok saymak (ya da sayılmak) insan yaşamında önemli yer tutan bir durum. Bir birey olarak insan ve insanlar olarak toplum bazı kişiyi ya da kişileri, toplulukları yok sayar. Bunun ilksel (primitif) dönemlerden kalma bir tutum olarak, hayatta kalmak için yapılan bir eylem gibi başladığı düşünülebilir. Bazı insanlar ya da topluluklar, uluslar vb. yok sayılırlar….
Vardan yok, yoktan var saymak. Ölümü var saymak. Yaşamı yok saymak. Bir felsefeci vardı (ya da belki bir şairdi), sanki her şeyi anlamış gibiydi ama, adı neydi unuttum. Bir ara bir an her şeyi anlamışım gibi geldi, bir şey anlamamışım gibi yaptım. Bildiğimi, bilmediğimi yer yer var, yer yer yok saydım. Çocukken kimsenin geçmediği bir…
Güncelliğini yitirmemiş bir soru; ‘Kimin kimsesisin, kimlerdensin?” Sizi tanımak için sorulmamıştır, babanız, büyükbabanızdır sorulan. Soruda kadın cinsiyetinin esamesi yoktur. ‘A, bildim Kel Ömer’in torunusun’ yanıtıyla, kendini tanıtma çabasına hızlıca girilir. Dedenizle askerliği nerde yaptıklarının bitmeyen hikâyesi başlar. Bir de ‘kim’ olma hali vardır. Kim’ler ki, ötekileştirmek için geçmişten bugüne var olan sistemlerin bal tutanları, hırsız…
Konumuz sanatta yok say(ıl)ma olduğunda, bunun üzerine düşünmeler gerçekleştirirken karşılaşacağımız temel soru “Değer sorunu” dur. Değer sorunu ile sanatın/sanatçının verili durumu arasındaki, teorik ve pratik hoşnutsuzluk arasındaki bağlantıyı kurmak için de başka bir belirleyici soruyla karşılaşırız: “Sanatsal değer nedir?” Bir sanat eserini yargıladığımızda neyi yargılıyoruz? Doğal bir nesneyi, örneğin bir manzarayı estetik açıdan değerlendirmek,…
Hangi duvara dönersek dönelim çokuluslu şirketlerin denetlediği verilerin hüküm sürdüğü o algının kapsama alanına giriyoruz. Bizim adımıza deneyimleyerek, doğruların dolambaçlı uzun yapısından uzak bir şekilde oluşturulan reçetelerin vazgeçilmez güzelliği hayallerimizi süslüyor. Bize o ideale ulaşmaya çalışmak dışında bir seçenek bırakmıyor. Görme duygusunun işitmeye oranla tahripkâr, bencil ve daha işgalci oluşunu sonuna kadar kullanıyor. Bu görsel…
Ali Püsküllüoğlu’nun Türkçe sözlüğüne göre, yok saymak “olsa bile olmamış kabul etmek” olarak anlamlandırılmış; ama bu masum gibi görünen tanımlamanın çok ötesinde ve çok farklı anlamları da ele alış biçiminize göre içinde barındırmakta. Ayrıca, yok sayılanı, ötekileştirme ve giderek yok etme eylemine kadar da bir sonuç doğurabilmekte. En masum hali üzerinde şöyle düşünülebilir: Şu…
Önce “Gökyüzünde ve yeryüzünde, varlık ve hiçliği kendinde içermeyen hiçbir şey yoktur” diye yazıyor Sartre. Heidegger’e göre varlığın kendi kendisinin imkânları olduğunu, bir nevi kendini oldurmaya karşılık geldiğini de ekliyor. Sonra da “Varlık vardı, şimdi ise başka varlıklar var: hepsi bu” diye… Dünyanın bütün ağrısı, başka varlıkların varlığı karşılama, kabul ya da reddetme, onu yüceltme…
